تاریخ سیب زمینی در ایران + سیب زمینی فقط 200 ساله وارد ایران شده در دوره قاجار
سیب زمینی فقط 200 ساله که وارد ایران شده و قبل از اون ما تو ایران سیب زمینی نداشتیم.
سیب زمینی اولین بار تو سال 1800 میلادی توسط یه انگلیسی به اسم جان ملکم به فتحعلی شاه قاجار هدیه داده میشه به همین خاطر هم اوایل به سیب زمینی می گفتن آلوی سر جان ملکم
فتحعلی شاه قاجار اولین جایی که دستور میده این سیب زمینی رو بکارن توی روستای پشند استان البرز بوده که سیب زمینی پشندی از اونجا معروف میشه.
البته بدونید که اسپانیایی ها تو لشکرکشی های استعماری ای که به آمریکای جنوبی داشتن ، توی کشور پرو اولین بار سیب زمینی رو تو سال 1570 میلادی کشف می کنن و با خودشون به اروپا و کل دنیا میبرن.
اولین انسان هایی که سیب زمینی کشت میکردن اقوام امپراطوری اینکا بودن که قوم های سرخ پوست آمریکای جنوبی بودن و توی کوه های بلند آند با سیب زمینی کشاورزی می کردن.
امپراطوری اینکا از مردم بومی شیلی و پرو و بولیوی بوده که منبع اصلی غذاییشون هم سیب زمینی محسوب میشده.
مردم امپراتوری اینکا 500 سال پیش یعنی سال 1438 میلادی انقدر متمدن بودن که سیب زمینی رو تو انبارهای منجمد سال ها انبار و نگهداری می کردن تا موقع قحطی و مشکلات مصرف کنن.
توی اروپا و تو قرن 17 میلادی غذای اصلی مردم از گندم درست میشده توی اون دوران به علت بیماریای همه گیر و جنگ های پشت سر هم و طولانی بودن فصل سرما و افزایش جمعیت ، گندم برای مردم کم بوده
به خاطر کمبود گندم توی اون دوره ، پادشاها و دولت مردان اروپایی به مردم عام اجبار می کنن که باید از سیب زمینی مصرف کنن و سیب زمینی بکارن ، که به خاطر همین اجباری بودنش باعث اعتراضات گسترده مردمی میشه
این اعتراضات گسترده مردمی به خاطر کلیساها بوده که سیب زمینی رو مشکوک میدونستن چون تو کتاب آسمانیشون بهش اشاره نشده
حتی کلیسای اورتودوکس روسیه ، سیب زمینی رو شیطانی میدونست و مصرفش رو ممنوع کرده بود.
تو سال 1840 میلادی توی روسیه وقتی دولت از کشاورزاش خواست سیب زمینی بکارن ، تو استانهای متعددی مردم شورش به پا کردن.
تو سال 1767 میلادی با اینکه گرسنگی به دهقان های فرانسه فشار میاورد ولی اونا حاضر به کاشت سیب زمینی نشدن.
با تبلیغای صدراعظم تورگو ، کشاورزا قانع شدن سیب زمینی کشت کنن.
تو آلمان سال 1774 میلادی روستاییان گرسنه کولبرگ ، علارقم اینکه گرسنه بودن از خوردن سیب زمینی هایی که فردیک شاه پادشاهی پروس برای اونها فرستاده بود خودداری کردن.
پادشاه فردریک به زور نظامیان ، سیب زمینی رو به خورد کشاورزای گرسنه کولبرگ داد.
اینجوری شد که سال های قحطی بین سال های 1767 تا 1772 میلادی با کمک سیب زمینی به موفقیت و با کمترین مرگ و میر سپری شد.
بعد از کشت سیب زمینی جمعیت اروپا در عرض 150 سال از سال 1750 میلادی از 140 میلیون نفر به 400 میلیون نفر تا سال 1900 میلادی افزایش پیدا کرد که نشونگر توسعه ی اروپا با سیب زمینیه.
توی ایران هم قاجار با توجه به تجربه ای که اروپا تو زمان قحطی داشت متوجه شده بود که سیب زمینی برای زمان قحطی غذای مناسبیه که از مرگ و میر زیادی جلوگیری می کنه به همین خاطر دولت قاجار کشت سیب زمینی رو توی ایران گسترش داد.
قاجار توی روزنامه ها از مزایای سیب زمینی مینوشت تا مردم باهاش آشنا بشن و این غذا بین مردم جا بیوفته.
با حمایت ناصرالدین شاه قاجار در عرض 50 سال سیب زمینی بعد از گندم مهمترین منبع غذایی ایران شد.
تو دوره ناصرالدین شاه علاوه بر سیب زمینی ، 60 مدل گیاه غذایی جدید دیگه هم وارد ایران شد مثل نخود فرنگی ، گوجه فرنگی
جالبه بدونید
مصرف سالانه سیب زمینی تو ایران برای هر نفر 43 کیلوگرمه ولی تو کشورهای توسعه یافته سالانه هر نفر 200 کیلوگرم سیب زمینی میخوره.
دلیلشم اینه که غذای اول کشورهای اروپایی سیب زمینیه ولی تو ایران سیب زمینی غذای سوم محسوب میشه.
كتاب تاريخ پيدا شدن سيب زميني است بنا بـه گفتـه مولـف، در 1313ق، از فرانسه به فارسي ترجمه كرده است . مترجم اين كتابچـه ميـرزا يوسـف خـان مستشارالدوله از روشنفكران دوره ناصري است . ميرزا يوسف خـان (1239ــ1313ق) بـه همراه ميرزا ملكم خان و آخوند زاده، مثلث روشنفكران پيشامشروطيت را تـشكيل دادنـد.
در دوره قاجار اولین بار سیب زمینی وارد ایران شد و دولت قاجاریه سعی بر این داشت تا از این ماده غذایی برای بهبود وضعیت معیشتی مردم خود استفاده کند ولی از آنجایی که عامه مردم اطلاع دقیقی از نحوه کشت و مصرف این گیاه جدید نداشتند، دولتمردان قاجاری برای آگاهی دادن به مردم سعی کردند از طریق نوشتن مزایای سیب زمینی و نحوه کاشت، برداشت و مصرف آن، در روزنامه ها و کتب، اطلاعاتی را در اختیار عموم مردم قرار دهند. یکی از این مطالب، ترجمه کتابچه ای است که میرزا یوسف خان مستشارالدوله تحت عنوان «تاریخ پیدا شدن سیب زمینی» از فرانسه به فارسی در سال 1313قمری انجام داد.
در زمان قاجار وقتی برای اولین بار گوجه فرنگی وارد ایران شد ، مردم به آن ، ارمنی بادمجان می گفتن
وقتی سیب زمینی وارد روسیه شد ، کلیسای اورتودوکس روسیه ، سیب زمینی رو شیطانی میدونست و مصرفش رو ممنوع کرده بود چون تو کتاب آسمانیشون بهش اشاره نشده بود
تو دوره ناصرالدین شاه قاجار علاوه بر سیب زمینی ، شصت مدل گیاه غذایی جدید دیگه هم وارد ایران شد مثل نخود فرنگی ، گوجه فرنگی
مصرف سالانه سیب زمینی تو ایران برای هر نفر چهل و سه کیلوگرمه ولی تو کشورهای توسعه یافته سالانه هر نفر دویست کیلوگرم سیب زمینی میخوره.